Maciej Szpunar, avogado xeral do Tribunal de Xustiza da Union Europea ( TJUE) por Polonia fixo público tres informes sobre cinco cuestiones prejudiciales sobre os procedementos de execución en marcha que agora o Tribunal terá que ratificar, ou non, noutras tantas sentenzas nuns meses.
De ratificar os ditames feitas públicas onte por Szpunar, todos os cidadáns nesa situación terán que ser consultados se queren que continúe o proceso de execución.
A figura do avogado xeral do TJUE -son 9, doutros tantos países- non ten nada que ver cos avogados, fiscais ou avogados do Estado. Desempeña un papel especial no Tribunal de Xustiza, achegando aos xuíces a súa opinión con total imparcialidade e independencia. Non forman parte das deliberacións do Tribunal, cuxos xuíces son os que finalmente achegan a decisión final.
As conclusións do avogado xeral non se presentan en todos os supostos, senón só “cando o asunto meréceo.
Cada vez que hai un elemento de novidade, de falta de claridade, pídense conclusións”.
Agora o TXUE, entre dúas semanas e tres meses, deberá ratificar ou non a formulación do avogado xeral Szpunar nas cinco sentencias mencionadas.
Estatisticamente, no 67 por cento das sentenzas os maxistrados do TXUE seguen os ditames dos avogados xerais.
Como xa adianto CONFILEGAL, o pasado mes de maio catro avogados españois, Dionisio Moreno e Verónica Dávalos, con máis experiencia, e dous debutantes, Gonzalo Carrasco, novo avogado da PAH e Ana Cotero, da Quenda de Oficio estiveron presentes en Luxemburgo sede do TXUE, nas diferentes cuestións prejudiciales expostas polas cláusulas de vencimiento.
Nesa reportaxe sinalabamos como estaban acudidos estes avogados nestes asuntos.
Para Dionisio Moreno, “con estas conclusións queda claro que se xa se pronunciou un tribunal sobre a abusividad dun cláusula o que non pode facer un tribunal superior dicir que non é abusiva ou revisar devandito pronunciamiento”, segundo despréndese das conclusións do asunto de Alacante.
Isto o que ao parecer deixa claro é que non se pode revisar ningunha execución hipotecaria”.
A xuízo deste avogado experto en dereito hipotecario, destas conclusións dedúcese que “Os xuíces deben ser libres para valorar a abusividad desta cláusula e non pode ser que o Tribunal Supremo pida que se prescinda desa xurisprudencia e execútese o procedemento, Non se poden cambiar as regras do xogo e menos o Tribunal Supremo que non coñece de execucións hipotecarias. Non ten competencia para revisar execucións hipotecarias porque non hai recurso de casación nestes momentos”.
Na súa opinión é cuestionable, como se indican nas conclusións que o Avogado Xeral ha unido nas cuestións prejudiciales dos asuntos de Fuenlabrada e Santander “ que o mellor que lle poida pasar ao consumidor é que lle executen, Agora haberá que informar o consumidor e este terá que decidir sobre o seu futuro. Se quere execución ou que se arquive o asunto cando se declare como abusivo a cláusula de vencimiento anticipado”.
Este xurista lembra que este caso atopouno en dúas sentenzas e nun asunto que levei en Galicia “ se se aplica a xurisprudencia do TXUE sobre a abusividad da citada cláusula de vencimiento anticipado, non se poderá aplicar outra sentenza contraditoria do Tribunal Supremo pare revisar esa valoración”.
O avogado xeral ha presentado tres informes, un do asunto de Alacante, outro que relaciona o asunto de Fuenlabrada e Santander e un terceiro da cuestión de Supremo e do asunto do xulgado de 1 instancia de Barcelona.
A día de hoxe o TXUE, ditou dúas sentenzas e catro autos sobre vencimiento anticipado se temos en conta que xa na sentenza Aziz falábase deste tema.
“De momento e ata que non teñamos as sentenzas destes asuntos, moitas execucións hipotecarias por unha falta de pagamento están detidas.
Agora, o consumidor poderá decidir sobre o seu futuro neste tema”, advirte Moreno.
“Os bancos que asinaron o Código de Boas Prácticas para evitar execucións hipotecarias e chegar acordos cos seus clientes, normalmente non o utilizan e van directamente á execución”
Spunznar é un avogado xeral que coñece ben o vencimiento anticipado.
De feito foi o que presentou conclusións aos asuntos Primus e Penalva López (2015), sobre esta temática.
Como primeira conclusión xeral Verónica Dávalos destaca “que están os asuntos interrelacionados.
Xunto coa relación antes descrita, hai outros dous asuntos do Supremo e de Barcelona tamén relacionados. De feito as conclusións de cada asunto remiten ao outro relacionado en varias pasaxes. Isto xera complexidade para entendelo”.
Desde esta perspectiva, Spuznar convida ao citado tribunal “a que siga mantendo a súa xurisprudencia sobre esta cláusula de vencimiento anticipado. Propón que se confirme dita xurisprudencia, de tal forma que a idea do Tribunal Supremo de descafeinar a importancia desta cláusula non será posible.
Non se pode cortar en anacos a cláusula para poder salvala”, aclara.
Do mesmo xeito que pasou no relacionado coas cláusulas chan, “a cláusula de vencimiento anticipado, se se declara nulo, non é vinculante. Tense como non posta e non existiría. Aquí non se poden inventar cousas para moderar. É o mesmo esquema das cláusulas chan que se viviu nestes anos”.
Tamén destaca que “ se no procedemento de execución hipotecaria se se declara nula a cláusula, o procedemento non pode proseguir.
Haberá que preguntarlle ao consumidor se quere ou non seguir coa execución hipotecaria. Ata agora o xuíz seguía coa execución.” Lembra que cando levamos o asunto Penalva lopeznos indicaron que vivas habería máis de 431.000 execucións hipotecarias no 2015. Son centos de miles de procedemento que haberá que ver como queda coas futuras sentenzas do TXUE sobre estes temas en cuestión”.
No caso de que fose así, e demostrásese que a cláusula de vencimiento anticipado é nula por abusiva solicitada polo consumidor, tería que arquivarse devandito procedemento.
“Hai que ser prudente sobre esta cuestión e revisar asunto por asunto. As execucións hipotecarias baixaron moitísimo a expensas destas sentenzas do TXUE que estamos a comentar”.
Este avogado espera que o TXUE siga a liña do avogado xeral Spuznar nas súas conclusións reflectida.
O Avogado Xeral propón que se confirme dita xurisprudencia do TXUE para que ningún tribunal poida descafeinar a nulidade desta cláusula
Cláusulas abusivas nulas.
Outro xurista que opina sobre este tema é Jose María Erausquin, socio director de Avogados Res.
Moi envorcado a traballar como plataformas como Stop Desafiuzamentos Guipúscoa. Na súa valoración das conclusións do avogado xeral do TXUE destaca que “o artigo 6 da directiva e o principio de efectividade o que sinalan é que se unha cláusula é abusiva e nula, hai que expulsala e colocar ao consumidor na situación anterior á aplicación da cláusula. Non se pode modular por ningunha cláusula supletoria. Agora hai o xuíz deberá preguntarlle se se segue coa execución. Ata agora poucos xuíces fixérono”.
Erausquin lembra que “nos casos que os meus defendidos pediron o arquivo do asunto, facíano para negociar co banco. Tiñan a casa en propiedade e alcanzaron un acordo co banco. Noutras situacións, a débeda era tan alta que preferiron a execución ou os propios xuíces seguiron adiante sen preguntar ao interesado”.
O noso interlocutor lembra que hai unha chea de procedementos suspendidos á espera de como resolva o TXUE na súa sentenza devanditos preitos pola aplicación da cláusula de vencimiento anticipado.
“Se esa clausula execútase cando a pide o executado, as execucións confirmaranse. Todas as suspendidas ratificaranse cando o TXUE dite unha sentenza en próximos meses”, afirma.
O Tribunal Supremo foi cuestionando estes principios comunitarios.
Agora o avogado xeral di que o principio de efectividade é este e que a cláusula se é abusiva é tamén nula e non se pode substituír
Respecto das sentenzas, cre que respectará o principio de efectividade do dereito da UE vinculado ao articulo 6.1 da directiva. “É a pedra angular”.
E di que” as cláusulas abusivas vincúlanlle e que declarada, ese consumidor repoñeráselle á situación anterior no caso de que non existise a cláusula”.
Fronte a iso recoñece que o “Tribunal Supremo foi cuestionando estes principios comunitarios. Agora o avogado xeral afirma que o principio de efectividade é este e que a cláusula se é abusiva é tamén nula e non se pode substituír. Ademais tampouco se pode substituír por unha cláusula que poida ser mellor, a non ser que o pida expresamente o debedor. Iso pode facer que algunhas execucións hipotecarias detéñanse. Haberá que preguntarlles agora de forma obrigatoria. Se a execución pídea o consumidor non se vulnera ese principio de efectividade”.
Para este experto “na maior parte dos casos, e aínda que o tentan moitos afectados negociar co banco e salvar a casa, ao final pérdena porque non teñen o diñeiro suficiente para sacala adiante realmente. Se non pode pagar tres cando lle executaron é complicado que poida pagar corenta para estar ao día. É moi difícil financiar esa posibilidade por desgraza”.
Ao final atopámonos cun procedemento hipotecario por unha cláusula abusiva que conclúe coa perda da vivenda. “Ata fai catro anos todos os preitos tiñan cláusula de vencimiento anticipado por unha cota. Agora reflíctense tres falta de pagamentos, que tamén creo que é abusivo”, conclúe.
